- Erken membran rüptürü (> 18 saat)
- Korioamniyonit
- Maternal ateş
- Maternal üriner sistem enfeksiyonu
- Steroid tedavisi
2- Bebeğe ait faktörler:
- Preterm ve düşük doğum ağırlıklı bebek
- Erkek cinsiyet
- Konjenital bozukluklar (Aspleni)
- İkiz doğum
- Galaktozemi (E. Coli)
- Doğumda resusitasyon yapılmış olması
- Yoğun bakım ünitesinde yatması
Patogeneze göre 3 farklı klinik durum tanımlanır:
Erken başlangıçlı sepsis: İlk 5-7 günde semptom verir. Belirgin solunum semptomları olan multisistem tutulumlu fulminan bir hastalıktır. Mikroorganizmaların kaynağı çoğunlukla maternal genital traktüs olup transplasental veya doğum sırasında geçerler (vertikal). Erken membran rüptürü, korioamniyonit gibi obstetrik komplikasyonlar çoğunlukla mevcuttur.
Geç başlangıçlı sepsis: İlk haftadan sonra semptom verir. Genellijkle menenjit eşlik eder. Etken ya doğum sırasında annenin genital traktüsünden ya da doğumdan sonra çevreden olur (horizontal).
Nozokomiyal sepsis: Yenidoğan yoğunbakım ünitesinde yatıp invazif girişimlere maruz kalan yüksek riskli yenidoğanlarda görülür. Prematüreler özellikle risk altındadır.
Etkenler: Primer sepsiste en sık etken B grubu streptokoklar olup bunu E. Coli izler. Diğer mikroorganizmalar Listeria monositogenez, stafilokoklar, streptokoklar, anaeroblar ve H.influenzadır. Nozokomial sepsisteki etkenler kliniklerin florasına göre değişkenlik gösterir. Genellikle Stafilokoklar, Pseudomonas, Klebsiella, Serratia ve Proteus vardır. Mantarlar da etken olabilir.
Klinik Bulgular: Başlangıç bulguları hafif ve non-spesifik olabilir. İyi emmeme, ateş veya hipotermi, “bebeğin iyi görünmemesi” gibi bulgular vardır.
Sistemlere göre bulgular:
Cilt: Periferik perfüzyon bozukluğu, cutis marmaratus, soğuk cilt, siyanoz, beneklenme, solukluk, peteşiler, döküntü, sklerem, sarılık
GIS: Abdominal distansiyon, kusma, diare, hepatomegali
Solunum sistemi: Apne, dispne, takipne, retraksiyon, burun kanadı solunumu, inleme
Kardiyovasküler sistem: Bradikardi, hipotansiyon, taşikardi
Renal: oligüri
Santral sinir sistemi: İrritabilite, letarji, tremor, konvülsiyon, hiporefleksi, hipotoni, kabarık fontanel, tiz sesle ağlama, düzensiz göz hareketleri
Hematolojik: Splenomegali, kanamalar
Laboratuar bulguları:
1-Kültür: Pozitif olması tanıyı destekler, ancak negatif olması sepsisi ekarte ettirmez.
2-Antijen saptama testleri: B grubu streptokok, N.meningitidis, H.İnfluenza,
S. Pneumonia için testler vardır.
3-Gram boyaması
4-Yardımcı testler:
a. Beyaz küre sayısı: Lökositoz veya lökopeni görülebilir. Nötrofillerde toksik granülasyon olması ve immatür/total hücre oranının > 0.16 olması enfeksiyon lehinedir.
b. Trombosit sayısı: Trombositopeni geç dönemde ortaya çıkar ve non-spesifiktir.
c. Akut faz reaktanları: CRP ve sedimentasyon
d. AC grafisi: B grubu streptokok pnömonisi sıklıkla pleural effüzyonla birliktedir.
Tedavi:
1-Destek tedavisi: i.v. sıvı, asidoz ve hipogliseminin tedavisi, ventilasyon, oksijen, vs
2-Antibiyotik tedavisi:
Erken başlangıçlı sepsiste: Penisilin veya Ampisilin + Aminoglikozid (Gentamisin)
Listeria monositogenes düşünülüyorsa: Ampisilin
Menenjit şüphesinde 3. jenerasyon sefalosporin (Safotaksim) + Aminoglikozid
Nozokomial enfeksiyon düşünülüyorsa:Vankomisin veya Nafsilin
Nekrotik deri ve mukoza lezyonları varsa: Antipseudomonal (Seftazidim / piperasilin)
Tedavi süresi: 10-14 gün
3- İmmünoterapi: Taze donmuş plazma, tam kan ile exchange transfüzyon, i.v. immunoglobulin, granülosit transfüzyonu
Prognoz: Erken sepsiste mortalite %25, geç sepsiste %10-20 dir. Preterm bebeklerde mortalite artabilir.
Yenidoğan sepsisi %25-30 menenjitle birliktedir.
NEONATAL MENENJİT
YD sepsisine en sık yol açan 3 bakteri grubu (1. Str. agalactia 2. Gram (-) bakteriler -E. coli- 3. L. monositogenes) menejitin de en sık sebepleridir.Gr (-) basil Enterobakter sakazakii şiddetli neonatal menejitin nadir sebebidir. Pseudomonas aerugenoza ve stafilokoklar nöral tüp defektlerinin kontaminasyonunu takiben menejite yol açabilirler. Ayrıca Mikoplazma hominis, Ureaplazma urealitikum, Candida albikans ve diğer fırsatçı mantarlar, Treponema pallidum, Mikobakterium tuberkülozis, Toxoplazma gondii ve viruslar (H. simplex tipII, rubella, CMV, HIV) da diğer patojenler arasındadır. Bakteriyel menenjit erken başlangıçlı sistemik enfeksiyonun bir parçası olarak veya geç fokal enfeksiyon olarak meydana gelebilir. Non-piyojenik ajanlar subakut menejit yaparlar. Neonatal menejitte çok sık ventrikülit görülür. Beyin absesi de menejitin öncesinde veya komplikasyon olarak karşımıza çıkar. Genellikle Citrobacter diversus, E. sakazakii ve proteus türlerine bağlıdır.
Klinik bulgular sepsisten ayırt edilemez.
Tanı BOS incelemesi ve kültür veya antijen saptama ile bakteri, virus veya mantarın belirlenmesi ile doğrulanır. Kan kültürü % 70-85 hastada pozitifdir.
Yenidoğanda normal BOS bulguları