III – V. CEREBRI MAGNA (GALEN VENİ): İki taraf v. interna cerebri’nin birleşmesinden meydana gelir. V. basalis’leri aldıktan sonra sinus rectus’a açılır.
PLEKSUS’LAR
PLEXUS CERVICALIS
İlk 4 servikal spinal sinirin ön dallarının birleşmesi ile meydana gelir. Pleksus’u, m. sternocleidomastoideus örter.
* C1 ‘in ventral (ön) dalı, n. suboccipitalis adı ile bilinir.
Ansa cervicalis (ansa hypoglossi): C2,3’den çıkan liflerin oluşturduğu radix inferior (n. descendens cervicalis) ile, önce n. hypoglossus’a katılan ve sonra ondan ayrılan C1’e ait liflerin oluşturduğu radix superior’un (n. descendens hypoglossi) birleşmesi ile oluşan bir sinir ansıdır. Karotid kılıfta gömülü, m. omohyoideus’un ara tendonunun yukarısındadır. Ansa cervicalis’den çıkan dallar, infrahyoid kasları (m. thyrohyoideus hariç, m. sternothyroideus, m.sternohyoideus ve m. omohyoideus’un venter inferior’u) uyarır.
I – Deri dalları; boynun ön ve yan bölgelerinin deri duyusunu alırlar.
- n. occipitalis minör (C2)
- n. auricularis magnus (C2,3)
- n. transversus colli (cutaneus transversus) (C2,3)
- nn. supraclaviculares (C3,4 )
III – Muskular dalları; en önemli muskular dalı n. phrenicus’dur.
- N. phrenicus(C3,4,5)
Diafragma’yı uyaran esas motor sinirdir. Pleksus’un en uzun siniridir. Liflerinin çoğu C4’den çıkar. Duyu lifleri, mediastinal pleura, fibröz perikard, seröz perikard’ın parietal yaprağı, pankreas, safra kesesi ve diafragma’nın alt yüzünü örten peritonda dağılır.
Frenik sinirler, fibröz perikardium ile mediastinal plevra arasında pericardiacophrenic damarlarla birlikte seyreder. Sağ n. phrenicus, foramen v. cava’dan, sol n. phreniçus ise centrum tendineum’dan geçerek diafragma’ya gelir.
N. phrenicus bilateral olarak kesilirse, toraks boşluğu vertikal yönde genişleyemez ve bu nedenle derin inspiryum yapılamaz. Diğer solunum kasları ile durum kısmen kompanse edilebilir. Tek taraflı kesilmelerinde bozukluk hafiftir ve o taraf diafragma atrofiye gider. Akciğer tuberkulozu vb. durumlarda phrenicektomi yapılarak akciğerin fazla çalışması önlenir.
PLEXUS LUMBALIS (LUMBALIS)
İlk dört lumbar spinal sinirin ön dallarının birleşmesi ile oluşur. Genellikle 12. thoracal spinal sinirin ön dalından (n. subcostalis) gelen bir dalda katılır. M. psoas major ile örtülüdür. Pleksus’un dallarından n. obturatorius, bu kası medial kenarından, n. genitofemoralis’te kası delerek terkeder. Geri kalan dalların hepsi de kası lateral tarafından terkeder.
Pleksus’dan çıkan dallar
- N. iliohypogastricus (L1 ): Appendektomilerde bu sinir kesilebilir. Sonuçta bu bölgede kaslar zayıflar ve direk inguinal fıtıklar gelişebilir.
- N. ilioinguinalis (L1): Canalis inguinalis içinde seyreder.
- N. cutaneus femoris lateralis (L2,3 ): Uyluğun dış taraf derisinde dağılır.
- N femoralis (L2,3,4 ): Pleksus’un en kalın siniridir. Lacuna musculorum’dan geçer. N. saphenus n. femoralis’in en kalın ve en uzun deri dalıdır. Canalis adductorius, içinde a.v. femoralis ile birlikte seyreder. Kanalın alt ucuna yakın kanalı delerek deri altına çıkar ve v. saphena magna ile beraber bacağın iç tarafında seyreder ve ayağın medialine kadar ilerler. Seyrettiği yerlerden deri duyusunu alır.
- N. genitofemalis (L1,2): İki dalı vardır. Ramus genitalis ve ramus femoralis.
R. genitalis; inguinal kanaldadır. M. cremaster’i uyarır.
R. femoralis; trigonum femorale’nin üst kısım derisinde dağılır.
N. genitofemoralis; cremaster refleks’inin hem afferent hem de efferent yolunu yapar.
- N. obturatorius (L2,3,4 ): Aynı isimli damarlarla beraber canalis obturatorius’ta seyreder.
- N. obturatorius accessorius (L3,4 ): Bazen bulunur.
Bu pleksus’a ait önemli sinirlerin lezyonları
N. femoralis; en sık silah yada bıçakla yaralanır. Yaralanması halinde, m. quadriceps femoris paralizisi nedeniyle bacak ekstensiyonu yapılamaz. Uyluğun ön ve iç tarafı, bacağın ve başparmağın ucuna kadar ayağın medial kenarı boyunca duyu kaybı olur.