Kronik pankreatit sıklıkla yaşamı tehdit eden değil rahatsız eden bir hastalıktır.
Kronik pankreatit olgularının % 10 kadarında psödokist gelişimi saptanır.
Kilo kaybı ve hipoalbüminemik ödem ve malnütrisyon pankreas yetersizliğinin nadir ileri dönem bulgularıdır.
Psödokistler
Çok sık izlenir ve hemen daima akut ve kronik pankreatiti takip eder. Travmalara sekonder gelişebilir. Psödokistler epitelyal hücre tabakası ile döşenmeyen boşlukları tanımlar (epitelle döşeli boşluklar kist adını alır). Psödokist duvarı iltihaplı ve fibröz yapıdadır. Genellikle unilokülerdir. Psödokistler 5-10 cm çapa ulaşabilir.
İnvazive pankreas adonokarsinomlarında izlenen moleküler değişiklikler;
K-ras (12p); %90’dan yüksek olasılıkla saptanır.
P16 CDKN2A (9p); %95’den yüksek olasılıkla saptanır
1) Hepatositlerde hidropik şişme ve santral zonda hepatosit nekrozu: Tek ya da dağınık odaklar halinde görülürler.
2) Mallory cisimcikleri (alkolik hiyalen cisimler): Dejenere hepatositlerden sitoplazmasında biriken ubikuitin bağımlı intermedial filamentlerin (sitokeratin) birikimi nedeniyle gelişen eozinofilik cisimlerdir. Alkol için Karakteristik bir bulgudur ama spesifik değildir.
Mallory cisimcikleri alkolik hpatit dışında primer biliyer Wilson hastalığı, kronik kolestatik sendromlar ve hepatoselüler tümörlerde de görülebilir.
3) Nötrofilik reaksiyon: Nötrofiller dejenere hepatositlerin etrafında toplanır (özellikle santral ven ve Mallory cisimciklerinin etrafında). Lenfosit ve makrofajlarda hem portal alanda hem parankime saçıımış olarak görünürler. Mikrogranülomlar (makrofajlar tarafından oluşturulan lipogranülomlardır) izlenebilir.
4) Fibrozis: Daima sinüzoidal ve perivenüler fibrozis (santral ven çevresinde) olarak başlar. Alkolik hepatit reversibldir. Ancak kişi alkol kullanımına devam ederse siroza ilerler.
c- Alkolik siroz: Kronik alkoliklerin % 1 O’unda izlenir. Yavaş ve sessiz gelişir. Başlangıçta karaciğer büyük ve yağlıdır. Zamanla küçük, büzüşmüş, 1 ‘kg dan hafif bir hal alır.
Siroz başlangıçta mikronodüler karakterde, zamanla hepatosit rejenerasyonu nedeniyle (2-3 yıl içinde) makronodülere döner.
Nodüllerin iskemik nekrozu ve geniş alanlarda skarlaşması beklenen karaciğer içi skar dokusunun çok büyük olmasına yol açar (Laennec sirozu).
Siroz geliştiğinde Mallory cisimleri ve enflamasyon karaciğerde nadiren görülebilir.
Hiçbir histopatolojik bulgu alkol hasarı için patognomonik değildir.
Klinik özellikler: Alkolik siroz, diğer sirozlara benzer. iştah kaybı sarılık, periferik ödem, asit oluşur. ileri olgularda portal hipertansiyon bulguları (varis kanamalarıvs.), ensefalopati izlenir. Transaminazlar, bilirubin, ALP yükselmiş; globulin, albumin, pıhtılaşma faktörleri gibi karaciğerde üretilen proteinler düşmüştür.
Alkolik karaciğer hastalığında komplikasyonlar:
– Siroz va karaciğer yetersizliği
– Masif üst sindirim sistemi kanaması
– Tabloya enfeksiyonların eklenmesi
– Hepatorenal sendrom gelişimi
– %3-6 olasılıkla hepatoselüler karsinom gelişimi
Hemokromatoz
Demirin karaciğer ve pankreas başta olmak üzere parankimal organlarda patolojik birikimini tanımlar. Hemokromatoz ya genetik bir hastalık olarak başlar veya aşırı kan transfüzyonu ile oluşabilir.
Genetik hastalık olarak başlayan hemakromatoz ileri yaş ve erkeklerde saptanır. Burada demirin barsaktan emiliminin aşırı olması temel patolojidir ve primer idiyopatik hemokromatoz olarak adlandırılır. Kan transfizyonuna bağlı oluşan hemokromatoz hemosideroz ya da sekonder hemokromatoz olarak bilinir.
Hemokromatoz geni (6. kromozom) heterozigot formda 1/9 oranında, homozigot olarak ise 1/220 oranında izlenir. Hemokromatozun (hastalığın) toplumdaki sıklığı ise 1/400 civarındadır. Bu nedenle genetik temelli hemokromatoz en sık genetik hastalıklardan biridir.
Tam gelişmiş hemokromatoz vakalarında izlenen bulgular:
a- Mikronodüler siroz: Tüm hastalarda izlenir. Karaciğer koyu renktedir (pigmentli siroz). Demirin esas birikim yeri hepatositler, ardından safra duktusları ve kupffer hücreleridir. Yüksek oranda demir hepatosite direkt toksiktir ve nadiren fulminan hepatit gelişimi görülebilir.
b- Diabetes mellitus
c- Deride hiperpigmentasyon (bronz diyabet)