Ter gland duktus/arında klor resobsiyonunda bozulma sonucu “terdeki klor konsantrasyonu yüksek” bulunur ki bu klinikte ter klor testi olarak tanıda kullanılır.
Hava yolu epitelinde dehidrate mukus mukozal hücre tabakasını örter, mukosiliar etki bozulur, sonuçta visköz, hiperkonsantre sekret hava yollarında obstrüksiyona neden olur, bu da rekürren pulmoner enfeksiyonlar ve bronşiektazi gelişimine zemin hazırlar.
Hastalarda akciğerde etkisiz enflamatuar cevap gelişimi izlenir. Özellikle nötrofil fagositozuna dirençli psödomonas aeruginosa sıklıkla etkendir.
Pankreas: Hastaların %90lnda etkilenir. Tablo küçük duktuslarda mukus birikimi ve ekzokrin bezlerin dilatasyonundan ekzokrin bezlerin total atrofisine kadar değişkendir. Son aşamada sadece ‘fibrofatty’ stroma içinde adacıklar izlenir. Pankreatik ekzokrin sekresyonu bulunmadığından, yağ emilimi bozulmuştur ve yağda eriyen vitaminierin eksikliği (özellikle A vitamini) saptanır.
Barsak: %5-10 bebekte visköz tıkaçlar ince bağırsak obstrüksiyonuna neden olur. Bu tablo mekonyum ileusu olarak bilinir.
Karaciğer: Yaklaşık %5 olguda safra kanallarında müsinöz tıkaçlar nedenli tıkanma zaman içinde karaciğerde nodülasyona ve biliyer siroz gelişimine (ilk üç ayda
% 10, 1. yılda %25 biliyer siroz gelişir) neden olur.
Tükürük bezi: Sık tutulur. Duktuslarda progresif dilatasyon, ve skuamöz metaplazi, glandüler atrofi izlenir.
Akciğer: Sık tutulur ve en ciddi komplikasyonlar burada izlenir. Mukus sekrete eden hücrelerde hiperplazi, kalın sekret ve dilate bronşioller üstüne enfeksiyonlar gelişir ve sıklıkla pulmoner abse (sıklıkla etken Staf. aureus veya psödomonas aeruginosa) oluşumu izlenir.
Pseudomonas cepacia enfeksiyonu fulminan hastalık ile bir aradadır.
Epididim ve vas deferens yoğun sekret nedeni ile tıkanmıştır, erkeklerde azospermi sıktır ve erkek olguların %95 isterildir. Genetik temeldeki moleküler farklılıklar nedeni ile klinik tablo ileri derecede değişkendir. Hastalık doğumdan hemen sonra başlayabileceği gibi yıllar sonra da başlayabilir.
Malabsorbsiyon bulguları; büyük miktarda, anormal kokulu dışkılama, abdominal distansiyon, yetersiz kilo alma, genellikle ilk yılda başlar.
Yağda emilen vitaminierin eksikliği ( A, D, K) izlenir, ölümlerin %80-90’lndan sorumlu olan persistan pulmoner enfeksiyonlar ve diğer pulmoner problemler (obstrüktif pulmoner hastalık, kronik öksürük ve kor pulmonale) zamanla gelişir. Olgularda ortalama yaşam 30 yıldır ve giderek artmaktadır, ileri yaştaki hastalarda sindirim sistemi maligniteleri (sindirim kanalı, safra yolu, karaciğer ve pankreas’da) gelişim riski yüksektir
a-1-Antitripsin yetersizliği
Alfa-1 antiproteinaz olarak da bilinir. Major plazma protein proteinaz inhibitörlerindendir. Normal fenotip PiMM (% 100 aktif) olarak adlandırılırken a-1 antitripsin eksikliğinin en ağır formu PİZZ’ dir (% 10-20 aktif).
Çocuklarda hemen daima karaciğer etkilenir, özellikle periportal hepatositlerde, hatalı üretilen a-1 antitripsin proteininin birikimine uyan eozinofilik hiyalin globüllerin bulunuşu tipiktir (PAS+; D.PAS+).
Klinik tablo klasik olarak konjuge hiperbilüribinemi, artmış serum aminotransferazlarında artış hepatosplenomegali içerir.
Akciğerde panasiner (panlobüler) amfizem gelişimi temel bulgudur.
Dev hücre transformasyonu, kolestaz, fibrozis, safra duktus proliferasyonu saptanabilir. Hastalarda sıklıkla akciğer alt loblarını tutan panlobüler bir amfizem gelişir.
| Bazı aminoasit hastalıkların özellikleri | ||||||
| Hastalık | Defekt | Biyokimyasal özellik | Klinik | Tedavi | ||
| Alkaptonüri | Homojentisat oksidaz | İdrarda homojentisik asit atılımının artması | İdrarda bekleme ile koyulaşma okronozisİleri yaşlarda artrit | Yok | ||
| Fenilketonüri | Fenilalanin4-hidroksilaz | Kan ve beyinde fenilalenin birikimi; idrarda fenilpürivik asit ve ilişkili bileşiklerin artışı | Ağır mental yetersizlik, epilepsi, anormal EEG, egzema, gelişme bozukluğu | Erken aşamada düşük fenilalaninli diyet | ||
| Albinizm | Tirozinaz | Deri, kıl ve gözde melanin yokluğu | Fotofobi, nistagmus, deride skuamöz hücreli karsinom gelişimi | Yok | ||
| Guatrla gidenkretinizm | 1- Tirozin iyodinaz2- Coupling enzim3- Deiyodinaz | Tiroid hormon yokluğu | Kretinizm, guatr | Tiroksin veya triiyodotironin | ||
| Akçaağaçşurubu idrarhastalığı | Dallı Zincirli Keta asit dekarboksiloz | Lösin, izolösin ve valinin kanda ve beyinde birikimi, idararda 3 ketoasitlerin ve ilişkili bileşiklerin artışı | Serebral dejenerasyon, erken yaşta ölüm, hafif formlar enfeksiyon olmadıkça semptomsuz olabilir | Düşük lösin, izolösin ve valinli diyet | ||
| Sistinoz | Sistin redüktaz | Rediküloendoteliyal sistemde sistin depolanması; aminosidüri, glukozüri, proteinüri, fosfatüri, dilüe idrar | Cücelik, fotofobi, renal asidoz, hipokalemi, vitamine dirençli raşitizm, ağır form puberta öncesi ölür; hafif from erişkin hayata kadar yaşar | Palyatif tedavi düşük sistin ve metioninli diyet potasyum tuzları, alkali ve D vitamin verilmesi | ||
| Homosistinüri | L-Serin dehidrataz | Homosisteinin idrardan atılımı | Mental retardasyon, lens dislokasyonu, tromboz, marfanoid görünüm, malar kızarıklık | Düşük metioninli, yüksek sistin ve piridoksinli diyet | ||
| Oksaloz | Glisinin oksalik aside aşırı dönüşümü | Böbrek, kalp, kemik iliği ve kıkırdakta kalsiyum okzalat birikimi | Nefrokalsinozis ve bunun yol açtığı böbrek hasarı | Yok | ||
| Histidinemi | Histidin ammonialaz | b,-imidazolilpirüvik asit ve ilişkili bileşiklerin idrarla atılımı artmış | Konuşma bozukluğu ve bazı olgularda mental yetersizlik | Düşük histidinli diyet | ||
| Hiperprolinemitip 1 | Pirolin 5-Karbotsilaz redüktaz | Hiperprolinemi, idrar ile prolin glisin ve hidroksiprolin atılımının artması | Mental retardasyon, konvülsiyonlar, renal yetersizlik, sağırlık | Yok | ||
| Hiperprolinemitip 2 | Pirolin 5- karboksilaz dehidrojenaz | |||||
| Hidroksiprolinemia | 3-Hidroksipirolin5-karbotsilaz redüktaz | Kan ve idrarda yüksek hidroksiprolin seviyesi | Mental retardasyon (?) | Yok | ||
| Sitrülinemi | Argininosüksinat sentetaz | Sitrulinein kan ve idrarda yüksek seviyede, kanda amonyak artışı, üre atılımı normal | Mental retardasyon, epilepsi, kusma, amonyak intoksikasyonu | Düşük proteinli diyet | ||
| Arginino | Arginino süksinat | Argininosüksinik asidin | Mental retardasyon, | Düşük proteinli diyet | ||
| süksinikasidüri | liyaz | İdrardan atılımı yüksek, kan ve beyinde yüksek amonyak seviyesi, üre atılımı normal | Konvülsiyon, saç anormallikleri, amonyak intoksikasyonu | |||
| Hiperamonemitip 1 | Ornitin karbamoil transfenaz | Kan amonyağı 100 mmoL/L’nin üzerinde, üre atılımını normal | Mental retardasyon, amonyak intoksikasyonu | Düşük proteinli diyet | ||
| Hiperamonemitip 2 | Karbamoil fosfat senfaz | |||||
Peroksizomal hastalıklar