– Burada kişi, ciddi saldırı eylemleri ya da mala zarar verme ile sonuçlanan, bir birinden ayrı ve birçok saldırı duygularına karşı koyamaz. Bu saldırılarda gerçekçi bir kazanç ya da motivasyon bulunmaz. Kişi saldırılardan sonra pişmanlık, suçluluk ve utanç duyar. Genellikle çocukluk ya da erken erişkinlikte başlayan bu bozukluk 3. dekattan sonra düzelme eğilimi gösterir.
b- Kleptomani
– Kişi, maddi değeri az olan ya da kendisinin gereksinmediği nesneleri çalma isteğine mani olamaz. Kleptomanide intermittant patlayıcı bozukluk gibi, çocukluk ya da erken erişkinlikte başlayıp 3. dekattan sonra düzelme eğilimi gösterir. Kleptomanili hastalarda görülen en sık ikincil bozukluk duygulanım bozukluklarıdır.
c- Piromani
– İstekle yangın çıkarma, bu olayı haz alarak gözleme, bu olaydan konuşmaktan haz alma şeklinde kendini belli eder. Pik yaşı 13’tür ve genellikle erkeklerdegörülür.
d- Patolojik Kumar Oynama
– En sık görülen dürtü kontrol bozukluğudur, Kişi kumar üzerine aşırı kafa yorar, sürekli paraya ihtiyaç duyar ancak kendini durdurmayı başaramaz.
| Patolojik ve Sosyal Kumar Oynama Arasındaki Farklar | ||
| Patolojik Kumar Oynama | Sosyal Kumar Dynama | |
| Oyuncular | Herhangi biri | Arkadaşlar |
| Para miktarı | Sahip olunanın tamamı | Önceden belirlenen kadar |
| Kaybı kapatma girişimi | Sıklıkla | Hiç görülmez |
e- Trikotillomani
– Bu bozuklukta kişi saçlarını sürekli şekilde koparır ve bazen köklerini de yeme eğilimindedir. Saçların yutulması sonucu gastrointestinal sistemde saç topu (trikobezuar) oluşabilir. Trikobezuar GIS’de obstrüksiyon, kanama, perforasyon, pankreatit ve obstrüktif sarılık gibi hayatı tehdit edici semptomlara neden olabilir.
KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
– Kişilik bozuklukları DSM IV’de 3 bölümde incelenmiştir: A, B ve C kümesi kişilik bozuklukları.
A Kümesi Kişilik Bozuklukları: Psikozlara genetik olarak yakın olmasına rağmen psikoz yoktur. Sosyal ilişkilerden kaçınırlar. Tuhaf ve eksantrik kişilik özellikleri ön plandadır.
Paranoid kişilik bozukluğu toplumda bazı gruplarda daha sık görülür, örneğin işitme bozukluğu olanlar, göçmenler, azınlıklar ve şizofren akrabası bulunanlar.
| Tipi | Özellikleri | Prototip Hasta |
| Paranoid | Başkalarını kötü niyetli olmakla suçlar, başkalarına güvenmez. partnerini sadakatsizlikle suçlar, şüphecidir, kin besler | 25 yaşında erkek hasta, iş arkadaşlarının onun sırlarını açığa vurduklarını ve esininde onlarla birlik olabileceğini söylüyor. |
| Şizoid | Sosyal değildir, ailesi dışında herhangi bir yakm ilişkisi yoktur, duygusal tepkileri yüzeyeldir | 30 yaşında erkek hasta, ormanda yalnız gezmekten zevk aldığını söylüyor, ailesi hiç arkadaşı olmadığını belirtiyor. |
| Şizotipal | Alışılmadık, ilginç düşünceleri var, büyüsel düşünceler inanır (altıncı his, gaipten haberalma), yalnız ve kuşkucudur | Özbakımı iyi olmayan 35 yaşındaki kadın hasta, birçok şeyi önceden tahmin edebildiğinisöylüyor, pazartesi günleri asla pediatri çalışmıyor. |
B Kümesi Kişilik Bozuklukları: Mood bozuklukları, duygusal, dramatik, eylemsel ve empati problemleri olan grubu kapsar.
| Tipi | Özellikleri | Prototip Hasta |
| Antisosyal | Sürekli başkalarının haklarına saldırma, tutuklanma hikayesi, yalan söyleme, bir işi sürekli götürememe | 30 yaşında bitirim erkek hasta. herhangi bir işte dikiş tutturamamış, defalarca esrarkullanmaktan ve küçük hırsızlıklardan yakalanmış |
| Histrionik | Sürekli ilgi odağı olmak ister. cinsel yönden ayartıcı,’telkine yatkın, gösteriş yapmaya çalışır.yapmacık, sürekli değişen ve yüzeyel duygulanımı vardır | 28 yaşında kadın hasta, frapan kıyafeti ve abartılı makyajıyla dikkat çekiyor ve gözlerini sizden ayırmadan gördüğü en yakışıklı /güzel doktorun siz olduğunuzu söylüyor |
| Narsistik | Üstünlük duygusu, beğenilme gereksinmesi ve empati kuramama | Kibirli ve küstah bir tavrı olan orta yaşlı kadın hasta, kendisine iyi bir profesörün bakması gerektiğini çünkü hastalığının çok özel olduğunu söylüyor |
| Borderline | Etrafındaki kişileri çok değerli ya da değersiz görme, terk edilmeden kaçma, kendine zarar verme olasılığı olan alanlarda dürtüsellik (para harcama. cinsellik, uyuşturucu), intihar girişimleri | 22 yaşında üniversite öğrencisi kadın, sevgilisinin kendisini terk edebileceğinden korktuğunu ve bu nedenle intihar girişiminde bulunduğunu, bu arada sizin kendisini şu ana kadar en iyi anlayan doktor olduğunuzu söylüyor |
C Kümesi Kişilik Bozuklukları: Yenilikten kaçınma, korku ve yoğun anksiyete ile karakterize kişilik bozukluklarını kapsar.
| Tipi | Özellikleri | Prototip Hasta |
| Çekingen | Eleştirilmekten aşırı korkma, aşağılık duygusu ve sosyal çekilme vardır | Arkadaşları tarafından pasif ve uysal olarak tanımlanan 30 yaşındaki kadın hasta, yeni sorumluluklar alacağı için ve eleştirilebileceği düşüncesi ile terfi etmek istemiyor |
| Obsesifkompulsif | Aşırı düzenli, mükemmeliyetçi, ayrıntılarla aşırı uğraşma, boş zamanlarını da işe adama, eskieşyalarını atamama, cimri ve inatçı | Orta yaşlı erkek hasta, eşinin kendisini cimriliği yüzünden terk ettiğini, oysa eşinin hiçbirzaman gereksiz lambaları kapatması gerektiğini anlamadığını ve bunun cimrilik değil düzen olduğunu söylüyor |
| Bağımlı | Genelde sorumluluk almaz, gündelik kararlar için bile başkalarının öğütlerine ihtiyacıvardır, başkalarının isteklerine yalnız kalacağı korkusu ile boyun eğer, kendi başına hayatını sürdüremez | 28 yaşında kadın hasta, kocası tarafından evde olup biten her şeyi annesine anlatmakla ve annesinin her dediğini yapmakla suçlanıyor. |
| Pasif agresif(negativistik) | Bir şey talep edildiğinde hayır demez ama pasif direniş gösterir, işi ağırdan alırlar, inatçıdırlar, alaycıdırlar. Takdir edilmemek vealdatılmaktan yakınırlar | 36 yaşında erkek hasta, patronunun sürekli kendisinden zor işler istediğini, bu nedenleyavaş çalıştığını, ancak verilen görevlere karşı çıkmadığını söylüyor |
| Depresif | Sıkıcıdırlar ve düşük benlik saygıları vardır, sakin ve pasiftirler, majör depresyondan farkı, kronik olması ve somatik belirtilerinolmamasıdır (kilo kaybı, uyku bozukluğunun olmaması gibi) | 28 yaşında kadın hasta eşi tarafından getiriliyor, sürekli üzgün olduğu ve hiçbir konuda kendisine güveninin olmadığıbelirtiliyor |