Cranium, iki bölümde incelenir.
1. Neurocranium; toplam 8 kemikten oluşur.
– Os frontale (1) – Os ethmoidale (1)
– Os occipitale (1) – Os temporale (2)
– Os sphenoidale (1) – Os parietale (2)
2. Viscerocranium; toplam 14 kemiktir.
– Mandibula (1) – Os lacrimale (2)
– Vomer (1) – Os palatinum (2)
– Maxilla (2) – Os zygomaticum (2)
– Os nasale (2) – Concha nasalis inferior (2)
Neurocranium’un üst kısmına calvaria (kafa kubbesi) denir ve önde frontal, arkada oksipital, yanlarda da parietal kemikler tarafından yapılır.
Kafa kemikleri, iç ve dış olarak iki kompakt kemik tabakası ile, bu iki tabaka arasını dolduran ve diploë denilen spongioz kemik tabakasından oluşur. Diploë, kırmızı kemik iliği ve diploik venlerin bulunduğu kanalları (canales diploici) içerir. Özellikle parietal kemik bölgelerinin radyolojik incelemelerinde bu kanallar, yanlışlıkla kırık hattı olarak değerlendirilebilir.
NEUROCRANIUM
Os frontale
Zigomatik, nazal, maksilla, lakrimal, etmoid, parietal ve sfenoid kemiklerle eklem yapar (Toplam 12 kemik).
Önemli anatomik yapıları
– Foramen supraorbitale (incisura supraorbitalis); supraorbital sinir ve damarlar
geçer.
– Crista frontalis; falx cerebri’nin tutunduğu çıkıntı.
– Arcus superciliaris; canlıda üzerine kaşların oturduğu kemerler. Altında sinus
frontalis’ler bulunur.
– Glabella; arcus superciliaris’ler arasında kalan düz alan.
– Foramen caecum; etmoid kemiğin crista galli’si ile frontal kemiğin crista frontalis’i
arasında bulunan genellikle kör bir deliktir.
Os parietale
Oksipital, frontal, temporal, sfenoid ve karşı taraf parietal kemik ile eklem yapar. (Toplam5 kemik)
Önemli anatomik yapıları
-Sulcus arteriae meningeae mediae; iç yüzünde görülen bu oluklar a. meningea
media’nın dallarına aittir.
– Linea temporalis superior; fascia temporalis tutunur.
– Linea temporalis inferior; m. temporalis tutunur.
Os occipitale
Parietal, sfenoid, temporal ve atlas ile eklem yapar (Toplam 6 kemik).
Önemli anatomik yapıları
– Protuberentia occipitalis externa; ligamentum nuchae, m. trapezius tutunur.
– Crista occipitalis externa; ligamentum nuchae tutunur.
– Protuberentia occipitalis interna; falx cerebri tutunur.
– Crista occipitalis interna; falx cerebelli tutunur.
– Clivus; oksipital kemiğin baziler parçasında (küçük bir bölümünü sfenoid kemik
gövdesi yapar) bulunan bu düz alana, canlıda medulla oblongata ile pons oturur.
– Tuberculum pharyngeum; farinks kaslarının yapıştığı raphe pharyngis tutunur.
– Foramen magnum; kafa iskeletindeki en büyük deliktir. Canalis vertebralis ile fossa
cranii posterior arasındaki bağlantıyı sağlar. Medulla oblongata (bulbus) ve medulla
spinalis ile onları saran meninksler, a. vertebralis’ler ve dalları olan a. spinalis
anterior ile posterior’lar, C1 – 3 spinal sinirlerin meningeal dalları ve n.
accessorius’un spinal parçası bu delikten geçen yapılardır.
– Canalis nervi hypoglossi; dilin motor siniri olan n. hypoglossus geçer.
– Canalis condylaris; v. emissaria condylaris geçer.
Os sphenoidale
Parietal, zigomatik, palatin, temporal, frontal, etmoid, oksipital, vomer ve bazen maksilla ile eklem yapar (Toplam12 yada 14 kemik).
Canalis vomerovaginalis, canalis vomerorostralisve canalis palatovaginalis (=canalis pharyngeus) sfenoid kemiğin, vomer ve palatin kemiklerle oluşturduğu kanallardır.
Önemli anatomik yapıları
– Sulcus chiasmaticus (prechiasmaticus); chiasma opticum’un oturduğu oluktur. Bu
oluk fossa cranii anterior ile fossa cranii media arasındaki sınırı yapar.
– Sella turcica; sulcus chiasmaticus’un arkasında tuberculum sellae denilen bir
tümsek bulunur. Bu tümseğin arkasında içinde hipofiz bezinin oturduğu derin bir
çukur vardır. Fossa hypophysialis adı verilen bu çukur, arkadan dorsum sellae