| Ameliyat tipi | Olası patojen | Antibiyotik tercihi | ||
| TEMİZ | ||||
| Kardiyak | (Prostetik kapak, bypass, açık kalp cerrahisi, pacemaker) | S. epidermidis, S. aureus, gram (-) enterik basiller | Sefazolin, vankomisin* | |
| Kardiyak olmayan torasik | S. aureus, S. epidermidis, streptokoklar, gram (-) enterik basiller | Sefazolin, sefuroksim veya vankomisin* | ||
| Vasküler | (aorta cerrahisi, vasküler protez, kasık insizyonu) İskemi nedeniyle alt ekstremite ampütasyonu | S. epidermidis, S. aureus, gram (-) enterik basiller S. aureus, S. epidermidis, gram (-) enterik basiller, klostridyumlar | Sefazolin, vankomisin* Sefazolin, vankomisin* | |
| Beyin cerrahisi | Kraniyotomi | S. aureus, S. epidermidis | Sefazolin veya vankomisin* | |
| Ortopedik | Eklem protezleri, kırıklar için fiksatörler | S. aureus, S. epidermidis | Sefazolin veya vankomisin* | |
| TEMİZ KONTAMİNE | ||||
| Baş-Boyun | Oral kavite ve farinkse girilmesi, farenjektomi, larenjektomi | S. aureus, streptokoklar, oral anaeroblar | Sefazolin veya klindamisin | |
| Abdominal | Gastroduodenal | Gram (-)enterik basiller, gram (+) koklar | Yüksek risk varsa sefazolin, sefoksitin | |
| Safra yolları | Gram (-)enterik basiller, enterokoklar, klostridyumlar | Yüksek risk varsa sefazolin | ||
| Kolorektal | Gram (-)enterik basiller, anaeroblar | Oral: Neomisin ve eritromisin Parenteral: Tikarsilinklavulonat, Sefoksitin | ||
| Appendektomi | Gram (-)enterik basiller, anaeroblar | Sefoksitin | ||
| İntestinal obstrüksiyon | Ampisilin-Sulbaktam | |||
| KİRLİ | ||||
| Organ perforasyonu | Gram (-)enterik basiller, | Sefoksitin veya klindamisin | ||
| enterokoklar, anaeroblar | gentamisin | |||
| Travmatik yara | S. aureus, Grup A Strep, | |||
| klostridyumlar | ||||
| Hayvan ısırıkları | Pastorella multosida | Amoksisilin/klavulonik asit | ||
Baş-Boyun Ameliyatlarında Profilaksinin Yeri:
Tiroidektomi, paratiroidektomi, tükrük bezi ameliyatları ya da radikal boyun diseksiyonunda infeksiyon riski % 2’nin altında olduğundan antibiyotik profilaksisine gerek yoktur.
Oral ve farinks mukozasının açıldığı durumlarda ve onkolojik ameliyatlarda infeksiyon riski % 28-78 arasında olduğu için bu tür hastalarda profilaksi yapılmalıdır. En sık önerilen antibiyotik “sefazolin”dir.
Santral sinir sitemi için yapılan kraniyotomiler temiz cerrahi yaralara örnek olmasına rağmen saçlı derideki stafilokokkal kolonizasyon nedeni ile sefazolin profilaksisi uygulanır.
Toraks Kalp ve Damar Cerrahisinde Profilaksinin Yeri:
Kalp ameliyatlarında en sık patojen ajan staph epidermidis, staph aureus, difteroidler ve enterik gr (-) basillerdir. Profilaksi uygulanır ve en sık sefazolin tercih edilir. Allerji varsa vankomisin kullanılabilir.
Damar cerrahisinde, vasküler protez uygulanıyorsa, iskemi nedeni ile alt ekstremite amputasyonu uygulanıyorsa profilaksi yapılmalıdır. Sefazolin kullanılır. Dirençli stafilokok ya da allerjik durum varsa vankomisin kullanılabilir.
Akciğer cerrahisi yapılacak hastalarda infeksiyon riskini artıran faktörler:
- 65 yaş üstü
- Obes hastalar
- Kronik bronşit ve bronşektazi varlığı
- Solunum fonksiyon bozukluğu
- Amfizem
- Sigara alışkanlığı
Ösofagus Cerrahisinde Profilaksinin Yeri:
Ösofagus mukozasının açıldığı durumlarda infeksiyon, mediastinit ve sepsis oranı yükseldiğinden profilaksi yapılmalıdır. Sefozolin primer olarak tercih edilmelidir.
Gastroduodenal Cerrahide Profilaksinin Yeri:
Normal mide asiditesi patojen bakterilerin kolonizasyonuna izin vermez. Mide asiditesinin baskılandığı durumlarda midede bakteriyel kolonizasyon gelişebilir ve bu tip durumlarda cerrahi sonrası infeksiyon riski belirgin şekilde artar (% 25).
Gastroduodenal cerrahide profilaksi gerektiren durumlar:
- Üst GİS kanaması
- Mide asiditesinin azalması (Gastrik ülser, aklorhidri, mide kanseri, antasid veya H2 reseptör blokörü kullanımı)
- Pilor obstrüksiyonu
- Morbid obesite için yapılan gastrik by-pass ameliyatları
Safra Yolları Cerrahisinde Profilaksinin Yeri:
Safra yolları cerrahisinde infeksiyon riski doğrudan safrada bakteri bulunmasına ve safra stazına bağlıdır. Safra stazı bulunan hastalarda postoperatif yara infeksiyon riski ciddi şekilde artmaktadır.